"Người ta ngây ngất trước sự hào nhoáng, mê mẩn trước sự bóng bẩy. Nhưng chỉ rơi nước mắt trước sự giản dị tự đáy lòng." Xin được mượn những lời văn sâu lắng của nhà văn Nguyễn Ngọc Tư để mở đầu bài viết này. Ngay cả giây phút ngồi ở một quán cà phê ở giữa những xô bồ tấp nập của Sài Gòn, nghĩ về chuyến đi đã qua, tôi vẫn không cầm được lòng mình mà lặng lẽ rưng rưng nghĩ về vùng đất toàn đá và sỏi ấy.
Hà Giang đẹp không?
- Em thấy Hà Giang đẹp không?
- Đẹp ạ. Đẹp xuất sắc luôn. Em đi dọc dọc các tỉnh thành ở Việt Nam rồi mà vẫn phải bất ngờ trước sự xinh đẹp của Hà Giang.
- Ừm, bạn anh ghé chơi cũng toàn bảo thế, nhưng người ta thường sẽ không trở lại lần 2. Ghé Hà Giang vài ngày chụp ảnh thì đẹp đấy, nhưng ở lâu chán lắm em, vì nghèo, toàn đá với sỏi. Dân thì em thấy đấy, cả năm cỗ, tiệc mới được ăn thịt một lần. Thịt lợn bản là rất quí đối với họ. Giờ mùa hè còn đỡ, mùa đông lạnh cắt da cắt thịt mấy đứa nhỏ còn chả có áo ấm để mặc. Dạo gần đây du lịch phát triển thì cuộc sống người dân mới khá lên được chút. Anh cống hiến hơn chục năm cho ngành Y nhưng bất lực quá mới phải vào Nam để tìm đường phát triển, còn lo cho gia đình. Anh vẫn yêu Hà Giang lắm, dù rất nghèo nhưng không xin tiền khách du lịch bao giờ.”
Bạn đã từng thấy?
Bạn đã từng thấy những đứa trẻ vùng núi không có cơm ăn áo mặc. Bạn nghĩ nó thật xa xôi, người ta làm phóng sự chỉ làm quá lên hình tượng cho duy mĩ? Vậy thì hãy đến với Hà Giang một lần. Tôi đã đọc không biết bao cuốn sách, xem không biết bao bộ phim, gặp bao nhiêu mảnh đời khó khăn éo le ở bệnh viện, nhưng tôi vẫn không thể ngăn lòng mình bật khóc.
Lần thứ 1 là khi ghé Hà Giang vào một ngày mùa đông tháng 12, trên đường trở về dọc sông Nho Quế với sự bực tức vì sự công nghiệp hóa du lịch và sự thiếu văn hóa của khách du lịch dưới xuôi lên, thế nhưng, khi thấy em bé trai ngồi co ro vẫy tay chào khách du lịch dọc bờ sông không có áo ấm để mặc trong cái thời tiết sương mù 7 độ C mà tôi mặc 2 cái áo ấm vẫn còn thấy lạnh, ánh mắt của em bé ấy, nỗi buồn thăm thăm thẳm không nên có trong đôi mắt trẻ thơ ấy, như những mũi tên băng bắn thẳng vào trái tim tôi, nức nở không ngừng.
Còn lần thứ 2 là khi tôi trở lại thăm Hà Giang vào trời tháng 4, mùa hè. Thời tiết nắng ấm. Trên đường đi lên điểm cực Bắc qua một bản heo hút của xã Lũng Cú, ngang qua chỗ cái cây hoa trắng (hình như là hoa Mận) tôi xong đứng lại chụp hình, thế là có em bé nó thấy nên bế cả em nó ra cho tôi chụp.
Mặc dù Hà Giang giờ đã có bảng cấm du khách không cho tiền, quà bánh trẻ em ngay các tụ điểm du lịch vì làm như vậy trẻ sẽ bỏ học. Nhưng sáng sớm, giữa cái tiết trời sương mù lạnh teo, nhìn các em bé ngơ ngác lấm lem bùn đất cả mặt cả mũi, đứa lớn hơn tí bồng đứa nhỏ hơn tí, không có quần mặc, không có dép mang,… hình ảnh ấy làm tôi không thể cầm lòng mà rưng rưng bật khóc, ngay cả khi viết những dòng này.
Hà Giang không phải mảnh rừng hoa
Vậy nên, đừng đến Hà Giang với một nỗi kì vọng về một mảnh đất với toàn hoa Đào phủ hồng mười dặm, hoa Mận trắng cả góc nhà, hoa Gạo đỏ rực cả một vùng rừng núi, cánh đồng Tam Giác Mạch tím phơn phớt nên thơ hay xanh ngắt một màu không tưởng của Nho Quế. Hà Giang thật ra là một mảnh đất cao nguyên đá cằn cỗi, những mảnh núi rừng hoang sơ và lạnh lẽo. Những con dốc không biết điểm cuối, những vực thẳm không dám nhìn lâu. Những cái nghèo mà người ta không biết nên sống sao cho thoát.
Du lịch trải nghiệm, bạn đã thử?
Cũng phải nói, nhờ du lịch và sự quan tâm nồng nhiệt của du khách trong nước và đặc biệt là khách quốc tế, gần đây kinh tế Hà Giang mới có những điểm sáng hơn. Và nếu bạn đã quá chán với những kiểu du lịch chỉ để đến check-in, chờ đợi chen lấn để có những bức ảnh triệu view, đường đến điểm du lịch còn kẹt xe hơn cả Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh giờ tan tầm, thì hãy thử một kiểu du lịch trải nghiệm khá lạ ở Việt Nam, hãy đến với bản làng bình yên Lô Lô Chải.
Tại đây, bạn sẽ được sống ở những căn nhà tường trình với kiến trúc cổ nguyên bản của người dân tộc Lô Lô hơn trăm năm. Nơi mình ở trong 3 ngày là LaLaLand homestay. Căn nhà gốc của gia đình anh Thỏ, chị Xuân, nhưng sau khi trưởng thôn bắt đầu làm du lịch và vận động người dân, thì gia đình anh chị cũng cho chị chủ homestay thuê lại để làm du lịch và xây căn nhà bên cạnh để ở cũng như quản lý homestay. Người dân tộc Lô Lô đều sống ở làng này, có tiệc cưới, tiệc mừng thọ là cả làng đều ăn cùng nhau, tại họ hàng cả. Chị Xuân nói trước người ta chỉ lấy người trong làng, giờ thì dân tộc vào cũng có cả, cả người Kinh. Mình đến Lô Lô Chải những ngày không đông khách du lịch, nhà đôi lúc chỉ có một mình mình. Nếu bạn cần một khoảng lặng sau những xô bồ thành phố khói bụi, cần thay đổi chỗ làm việc với view buổi sáng nhìn ra cột cờ, mây bay, chim hót, cây xanh, ong bay, hoa nở thì đây là một nơi hoàn toàn phù hợp.
Đương nhiên wifi vẫn chạy vù vù, máy nước nóng lạnh vẫn đầy đủ, trà shan tuyết đã được chuẩn bị sẵn, ấm nước nóng luôn chờ bạn cắm điện là dùng. Bữa cơm trong ngày bạn có thể đi dọc các hàng quán trong làng, hoặc bảo chị Xuân nấu riêng, nhưng mình ăn cùng gia đình luôn. Mình hướng nội. Nên các bạn hướng nội yên tâm là cho dù ngày đầu bạn có thể im re ngồi ăn, nhưng những ngày sau đó bạn sẽ thoải mái xà lơ rất nhiều chuyện. Tại anh Thỏ chị Xuân sống rất thật thà, chân tình, không quá khéo léo vồn vã nói chuyện chiều lòng khách, nhưng cái chân tình ấy bạn sẽ không gặp được ở chỗ nào khác đâu. Thật đấy. Kiểu như ăn cùng người thân thất lạc bỗng dưng gặp được giữa đời những bữa cơm bình thường nhưng sẽ không có soi mói, không có đánh giá, không có những câu hỏi “bao giờ thì cưới”, “lương bao nhiêu”, … chỉ có những câu như “ăn có ngon không?”, “có hợp khẩu vị không”, “em thông cảm gia đình anh chị ăn bình thường vậy thôi không có mấy món sang trọng như nhà hàng được”,… Nhưng mà phải nói, chị Xuân nấu ăn ngon cực, gà đen xào xả ớt chị nấu ngon nhất cả Hà Giang.
Đến Hà Giang chỉ lãi mỗi tình người
Đường đến Hà Giang của một đứa con gái đi một mình từ Sài Gòn như tôi muôn trùng cách trở, xe khách từ sân bay đến thẳng huyện Yên Minh phải qua 8-9 tiếng, thuê xe máy chạy đường đèo đến nỗi hai cái chân đạp số và đạp thắng muốn rã ra, mất tiền, mất sức, mất rất nhiều thời gian, lãi lại được chỉ có mỗi tình người. Nhưng tôi vẫn luôn tin rằng, không phải những bức ảnh triệu like mà là những câu chuyện, những tình người, những gương mặt thân thương bạn gặp trên đường đi sẽ thành những kí ức không thể nào quên trong cuộc đời bạn. Rất nhiều năm sau ngồi lại bên hiên nhà đầy nắng, bạn có thể mỉm cười khi ngẫm nghĩ lại về những năm tháng tuổi trẻ đã đi qua.
Để tóm lại một câu cho bài viết rất dài này thì vẫn luôn là:
“Hà Giang, nơi bạn nhất định phải đến một lần trong đời”.
Review và ảnh xinh của bạn Daydreamers (FB)